06 Governance

Ons werkgebied strekt zich van Zuidoost-Friesland tot Zuidwest-, Midden- en Noord-Drenthe. Rond de 16.000 huishoudens, verspreid over 70 woonplaatsen vinden bij ons hun thuis. Dat doen we voor diegenen die net dat extra steuntje in de rug nodig hebben, omdat de portemonnee daarom vraagt of omdat extra zorg nodig is. We doen dat samen met onze huurders en samenwerkingspartners, om zo tot de beste resultaten te komen. We werken in acht gemeenten: Assen, Midden-Drenthe, De Wolden, Noordenveld, Westerveld, Hoogeveen, Meppel en Ooststellingwerf. 

De eerste zeven gemeenten bevinden zich in de woningmarktregio Groningen-Drenthe, het kernwerkgebied van Actium. Sinds 2022 is er ontheffing om ook in de gemeente Ooststellingwerf, woningmarktregio Friesland, actief te zijn. 

De stichting Actium is als toegelaten instelling uitsluitend werkzaam op het gebied van de volkshuisvesting. Actium heeft één verbinding, te weten Dingspel Assen BV. Ons aandeel in deze verbinding bedraagt 66,67%. Voor meer informatie over de verbinding zie paragraaf 4.7 van dit jaarverslag.

Actium staat middenin de samenleving en werkt aan huisvesting voor mensen met een lager inkomen of mensen die niet zelfstandig in hun huisvesting kunnen voorzien. Dat doen we in een krappe woningmarkt met geld dat maatschappelijk bestemd is. We vinden het daarom belangrijk om open en transparant te zijn over wat we doen en waarom we dat doen.

Actium onderschrijft daarom het belang van een deugdelijk ondernemingsbestuur, dat integer en transparant handelt, waar goed toezicht op wordt gehouden en dat verantwoording aflegt over het gevoerde toezicht. Voor de inrichting van het ondernemingsbestuur volgen we de Woningwet en de Governancecode voor woningcorporaties uit 2020. Deze code onderschrijven we en de beginselen passen we toe.

Per 1 november 2023 is mevrouw M. Maatman bestuurder van Actium. Zij is benoemd voor vier jaar.

De bestuurder van Actium is belast met het besturen van de organisatie en haar verbinding. In die rol is zij verantwoordelijk voor de realisatie van de doelstellingen, de strategie, de financiering, het beleid en de daaruit voortvloeiende resultaatontwikkeling. De bestuurder legt hierover verantwoording af aan de Raad van Commissarissen. Bij de vervulling van haar taak richt de bestuurder zich naar het belang van de organisatie in het licht van haar doelstelling en de met haar verbonden onderneming. Zij weegt daartoe de in aanmerking komende belangen af van de bij de organisatie betrokkenen.

Een uitgebreide taak en werkwijze van de rollen en verantwoordelijkheden van de bestuurder van Actium zijn vastgelegd in een bestuursreglement.

De Raad van Commissarissen is de interne toezichthouder van Actium. Bij de vervulling van haar taak richt de raad zich naar het te behartigen maatschappelijk belang, naar het belang van de betrokken stakeholders, primair de (toekomstige) huurders en de gemeenten en naar het belang van de corporatie.

De specifieke taken en bevoegdheden van de Raad van Commissarissen staan omschreven in de statuten. Deze vormen de basis voor haar handelen. De werkwijze van de raad is beschreven in het reglement Raad van Commissarissen. Hierin zijn onder meer opgenomen een profielschets voor de leden van de raad, regels over (her)benoemingen, schorsing en/of ontslag van de leden van de raad, onverenigbaarheden en taken van de raad.

In hoofdstuk 7, Verslag van de Raad van Commissarissen, leest u meer over de Raad van Commissarissen en haar activiteiten in 2024.

Actium ontleent haar legitimiteit aan maatschappelijke steun. Dat betekent dat we een prominente plaats zien voor onze belanghebbenden, zoals huurders(vertegenwoordigers), gemeenten en zorg- en welzijnsinstellingen, bij het bepalen van haar maatschappelijke opgaven en bijbehorende inzet van haar vermogen. We streven daarbij naar functionele en lange termijnrelaties ten behoeve van verankering en inbedding in de lokale samenleving.

Met de gemeenten in ons werkgebied zijn er op zowel ambtelijk als op bestuurlijk niveau meerdere afstemmingsmomenten geweest. Met ingang van 2024 worden alleen nog meerjarige prestatieafspraken gemaakt. Daarbij is afgesproken jaarlijks gezamenlijke jaaractiviteiten op te stellen voor een komend jaar. Met alle gemeenten en huurdersorganisaties zijn in het najaar jaaractiviteiten voor 2025 opgesteld en zijn (meerjarige) prestatieafspraken indien nodig geactualiseerd. 

Met de verschillende zorg- en welzijnsorganisaties in ons werkgebied zijn eveneens één of meerdere overleggen geweest, afhankelijk van nut, noodzaak en behoefte. 

Visitatie is een beoordeling van prestaties van woningcorporaties, die iedere vier jaar door een onafhankelijk bureau wordt uitgevoerd. Op deze manier toetsen wij of het beeld dat wij hebben over ons eigen presteren, overeenkomt met de verwachting en beoordeling van onze belanghouders en huurders.

In 2024 hebben we voor de vierde keer het visitatieproces doorlopen en deze is in juli afgerond. We zijn blij en trots op de uitkomsten. Het rapport laat zien dat we onze doelen bereiken en dat we samen met onze partners goede resultaten boeken.

De belangrijkst resultaten uit het rapport zijn:

• doelen behalen: Belanghebbenden, zoals gemeenten en de huurdersorganisatie, vinden dat we de juiste dingen doen en de juiste prioriteiten stellen;
• sterke samenwerking: Onze samenwerking met gemeenten en de huurdersorganisatie wordt zeer positief beoordeeld;
• financieel en organisatorisch sterk: We zijn goed voorbereid op de toekomst.

Hoewel het rapport positief is, blijven we werken aan verbetering. We richten ons de komende tijd op drie punten:

1. beter nakomen van afspraken: Huurders hebben aangegeven dat hier ruimte voor verbetering is;
2. meer focus en innovatie: We gaan duidelijker prioriteiten stellen en blijven innoveren om wendbaar te blijven;
3. zakelijker werken: We willen beter leren keuzes te maken in projecten en zorgen voor een heldere en eenvoudige werkwijze.

Het rapport is openbaar en staat op de website van Actium.

Oordeel inspectie Autoriteit woningcorporaties (Aw) 

Op 25 september 2024 ontvingen wij van de Aw de toezichtbrief 2024. De Aw schat de risico's van Actium laag in op alle onderdelen van het beoordelingskader. Over onze verbinding met DIngspel Assen B.V. is in 2024 diverse malen contact geweest met de Aw. In overleg met de Aw is een meerjarige vergunning aangevraagd voor het verschaffen van vermogen aan Dingspel B.V. Op 26 november 2024 is per brief ontheffing gekregen voor een periode van drie jaar, ingaande 1 januari 2024. Op 29 november 2024 ontvingen wij van de Aw haar oordeel over de rechtmatigheid van verslagjaar 2023. Er zijn geen aandachtspunten of onrechtmatigheden geconstateerd.

In 2024 is het risicomanagementbeleid geactualiseerd en door de RvC vastgesteld. Ook zijn de strategische risico’s conform afspraak tweemaal besproken in het MT en eenmaal in de RvC. In het MT en de RvC is gesproken over de risicobereidheid van Actium op diverse thema's en is een aanzet gemaakt tot het formuleren van een aantal risicobereidheidstatements. Dit wordt in 2025 vervolgd door de risicobereidheidstatements onderdeel te maken van het het risicomanagementbeleid als kader voor ons handelen. De frauderisico-analyse is herijkt en besproken met de raad. 

Verdere informatie over ons risicomanagement en de belangrijkste risico’s zijn te vinden in hoofdstuk 5 van dit jaarverslag.

De verantwoordelijkheid voor compliance is bij Actium in de lijn belegd. Dit houdt in dat de (team)managers zorgen dat compliance - in brede zin - en de wet- en regelgeving binnen de eigen teams verankerd is in de dagelijkse processen, maar ook in gedrag, transparantie en cultuur. Actium kent geen aparte compliance functionaris, deze taken zijn belegd bij de concerncontroller. Er is een compliance team waarin elke afdeling is vertegenwoordigd. Binnen dit team worden wijzigingen in wet- en regelgeving gemonitord, de leden zijn de vraagbaak bij compliance gerelateerde vraagstukken. Het team is in 2024 driemaal bijeengeweest. 

De druk op corporaties neemt toe. Vanuit de politiek als het gaat om het toevoegen van grote aantallen woningen aan de woningvoorraad en als het gaat om de verduurzaming van woningen. Maar ook druk vanuit gemeenten en zorg- en welzijnspartijen. We hebben grote ambities, maar zien tegelijkertijd dat we financieel tegen grenzen aan lopen. In hoofdstuk 4 is in paragraaf 6 inzichtelijk gemaakt welke financiële consequenties dit met zich mee brengt. We zien geen problemen als het gaat om onze financiële continuïteit op korte termijn. Op de lange termijn zien we onze ratio's onder druk komen te staan. Daarbij is er nog steeds sprake van een grote afhankelijkheid van vele externe factoren waar wij geen invloed op hebben. We houden daarom onze ratio's scherp in de gaten en houden er rekening mee dat we in de toekomst toch andere keuzes moeten gaan maken. 

In 2024 zijn we gestart met het verkennen van collegiale ondersteuning van een collega-corporatie, in samenwerking met twee andere corporaties in de regio. Er wordt gesproken over projectsteun en overname van opgaven. Dit heeft zowel financiële als organisatorische consequenties en verhoogt onze ambities. 

Het jaarplan 2025 staat onder meer in het teken van de start van ons programma Verduurzaming bestaand bezit, met als doel om de komende vijf jaar ruim 2.400 woningen te verduurzamen. Verder ligt de focus op het verbeteren van de dienstverlening, volgend op de vastgestelde visie op dienstverlening en het verbeteren van ons contractbeheer. Onze aandacht blijft gaan naar het realiseren van onze opgaven. De wereld staat nooit stil en dat vraagt om goede samenwerking met huurders, gemeenten, andere maatschappelijke partners en toeleveranciers op het gebied van woningbouw. Dit in het besef dat we alleen samen tot de beste oplossingen komen. 

Consequenties huurbevriezing 2025 en 2026

Ten tijde van het schrijven van dit jaarverslag in april 2025 heeft de coalitie in de voorjaarsnota 2025 een plan aangekondigd voor bevriezing van de sociale huren door woningcorporaties voor de kalenderjaren 2025 en 2026. Als dit plan definitief wordt aangenomen zonder toereikende compenserende maatregelen, heeft dat grote impact op de toekomstige inkomende kasstromen. Dit voorstel heeft geen gevolgen voor de feitelijke situatie per balansdatum, maar heeft mogelijk wel een negatieve impact voor de waardering van het vastgoed in de toekomst. Dit voorstel heeft geen gevolgen voor de continuïteit op korte termijn. Wel zullen de afnemende kasstromen grote invloed hebben op het investerings- en onderhoudsprogramma voor de aankomende jaren. Actium brengt de impact op het investerings- en onderhoudsprogramma in beeld om te zien welke toekomstige projecten al dan niet door kunnen gaan.

De bestuurder is gehouden tot naleving van het bestuursreglement. In dit reglement is de bestuurder gehouden tot naleving van de geldende Governancecode Woningcorporaties en het Integriteitsbeleid van Actium. Dit geldt tevens voor alle medewerkers van Actium. Actium heeft een klokkenluidersregeling die in 2023 is geactualiseerd.

In 2024 is een integriteitsmelding aan de orde geweest inzake mogelijke belangenverstrengeling. Hier is intern onderzoek naar verricht, waaruit geen onoorbaar acteren naar voren is gekomen. Wel zijn nadere afspraken met betrokken collega gemaakt om de schijn van belangenverstrengeling te voorkomen.