De toekomst wordt steeds onvoorspelbaarder. De snelheid van maatschappelijke, demografische en technologische ontwikkelingen maakt dat we op individueel-, team- en organisatieniveau wendbaar moeten zijn. Dit vraagt om nieuwe vaardigheden en andere manieren van (samen)werken, zowel door en tussen medewerkers als met onze partners. Een solide bedrijfsvoering verliezen we hierbij niet uit het oog.
7.1 Strategische koers en programma's
Strategische koers
Elke dag werken we met ruim 170 bevlogen collega’s aan onze missie: een thuis voor onze huurders, nu en in de toekomst. Onze strategische koers is daarbij het kompas voor ons denken en doen. Belangrijke waarden voor ons zijn:
- Oog voor ieder mens
- Duurzaam
- Vernieuwend
- Samen
De strategische koers geeft richting aan de keuzes die we maken en de activiteiten die we uitvoeren. Naast houvast geeft de koers ook voldoende ruimte om mee te bewegen met ontwikkelingen. Zo kunnen we goed inspelen op de veranderlijke, onzekere en complexe wereld waarin we leven en werken. Dat doen we samen met onze huurders en samenwerkingspartners.
In 2021 herijkten we onze strategische koers. We constateerden dat de basis staat als een huis. We kunnen verder op de weg die we een aantal jaren geleden zijn ingeslagen. Maar we staan voor grote uitdagingen en opgaven. Om hierop in te spelen, actualiseerden we de koers en pasten we onderdelen aan. Met deze koers kunnen we weer een aantal jaren vooruit!
In paragraaf 7.2 lees je hoe we het proces van herijking van de strategische koers hebben aangepakt, als onderdeel van onze organisatieontwikkeling.
Werken aan programma's
Een aantal opgaven uit onze strategische koers is groot, complex en onvoorspelbaar door de snel veranderende maatschappelijke context. Deze opgaven kunnen we alleen realiseren als we meerjarig en in samenhang activiteiten uitvoeren, binnen onze organisatie en met onze samenwerkingspartners.
We sturen hierop vanuit drie programma's, waarin we werken aan de volgende doelstellingen:
- Programma Wonen, Welzijn & Zorg: samen meer ouderen en kwetsbare doelgroepen goed thuis laten wonen;
- Programma Vernieuwend Actium: meer lef, plezier, kennis en kunde om te blijven verbeteren en vernieuwen;
- Programma Duurzaam Actium: verkleinen van onze ecologische voetafdruk door met al onze activiteiten niet meer CO₂ en andere schadelijke stoffen uit te stoten dan de aarde kan verwerken.
De activiteiten die hebben bijgedragen aan het behalen van deze doelen, lees je door het hele jaarverslag heen. Vanuit de programma’s sturen we op samenhang van de activiteiten en houden we in de gaten of de programmadoelen worden gehaald. De drie programma’s liggen eind 2021 op koers. Wel merken we dat het balanceren is tussen wat de ontwikkelingen en ambities van ons vragen en wat we als organisatie aankunnen. Dit leidt er toe dat we soms moeten versnellen of juist vertragen.
7.2 Organisatieontwikkeling
De ontwikkelingen in onze omgeving en de opgaven uit onze strategische koers vragen van onze collega’s een ontwikkelingsgerichte denk- en werkwijze en een organisatie-inrichting die daarbij past. Door aandacht te besteden aan individuele-, team- en organisatieontwikkeling, ontwikkelt onze organisatie zich als geheel. Zo zorgen we er voor dat we steeds een goede en eigentijdse verhuurder, samenwerkingspartner en werkgever zijn.
De filosofie van de lerende organisatie helpt ons daarbij. We geloven dat we het meest van waarde voor onze huurders en samenwerkingspartners zijn, als er bevlogen, bekwame en vitale collega’s bij Actium werken die goed samenwerken. Die plezier hebben in hun werk. Die kansen zien voor verbetering en ruimte krijgen om nieuwe dingen uit te proberen. Die leren van experimenten en de geleerde lessen borgen in werkprocessen. Die reflecteren op hun eigen handelen en voortdurend nieuwe kennis en vaardigheden opdoen. Zo worden ze wendbaar en kunnen ze beter omgaan met complexiteit en onzekerheid. En onze organisatie daarmee ook. Leidinggevenden spelen hierin een belangrijke rol. Zij stimuleren en faciliteren deze lerende houding.
Een greep uit een aantal organisatieontwikkelingen in 2021:
Proces herijking strategische koers
Vanuit bovenstaande principes van de lerende organisatie, richtten we het proces in van herijking van onze strategische koers. Nadat het management de kaders had vastgesteld, hebben we in een online kenniscarrousel aan alle collega’s gevraagd: wat zijn belangrijke ontwikkelingen waarmee jij in je werk te maken hebt en krijgt? Welke onderdelen van onze huidige strategische koers moeten we voortzetten en verbeteren? Welke nieuwe onderdelen moeten we toevoegen? Waar zijn we trots op, wat kunnen we goed? En wat hebben we nog te leren, wat kan beter?
Deze opbrengst legde een belangrijke basis voor de herijkte koers. In kleinere groepen, in wisselende samenstellingen, zochten we verdieping. We maakten een omgevingsanalyse van ontwikkelingen die op ons afkomen, we verdiepten ons in sterktes en zwaktes van onze organisatie, evalueerden onze programma’s en verkenden verschillende (financiële) scenario’s voor de toekomst.
We lieten ons inspireren op thema’s als ‘samenwerken’ en ‘wonen en zorg’. We organiseerden regiogesprekken met onze samenwerkingspartners, waarin we spraken over gezamenlijke opgaves en de manier waarop we daaraan willen samenwerken.
Alle ontwikkelingen en inzichten vertaalden we naar een concept strategische koers. Deze versie toetsten we bij collega’s, onze huurdersvertegenwoordiging, de Raad van Commissarissen, de Ondernemingsraad en samenwerkingspartners. Hun feedback verwerkten we tot een definitieve versie. Zo gaven we in het proces al uitvoering aan onze (hernieuwde) pijlers: met oog voor de mens, duurzaam, vernieuwend en samen!
Hybride werken
In 2021 hadden we helaas nog steeds te maken met de gevolgen van de coronapandemie. We bewogen mee met de maatregelen van de Rijksoverheid. We ontdekten dat ons dat steeds makkelijker afgaat; digitaal en op afstand werken is een handige aanvulling geworden in de manier waarop we (samen)werken. We zoeken naar creatieve oplossingen om ons werk en onze dienstverlening zo goed mogelijk door te laten gaan. Toch merken we dat het voor ons werk ook belangrijk is als we elkaar kunnen ontmoeten. Dat maakt het werk leuker, makkelijker en zorgt voor vernieuwing en verbinding, met elkaar en met Actium.
Ook hier keken we met een lerende houding; de geleerde lessen schreven we op in de Strategie Hybride Werken. Met alle leidinggevenden volgden we een opleiding; hoe geef je leiding op afstand? En we experimenteerden met een andere kantooropstelling.
Meer, anders en duurzaam
Een aantal demografische, economische en ecologische ontwikkelingen, zoals veranderende samenstelling van huishoudens, stijgende bouwkosten en tekort aan grondstoffen, maakt dat we Meer, Anders en Duurzaam moeten bouwen. Dit vraagt een andere manier van werken, binnen Actium en met samenwerkingspartners. In 2021 experimenteerden we met zaken als circulair slopen en bouwen, een andere vorm van opdrachtgeverschap, inkoop en contractbeheer en gebruik van data. We vormden multidisciplinaire werkgroepen, om de inzichten van deze experimenten te borgen in onze werkprocessen.
Vernieuwen met samenwerkingspartners
In 2021 hebben we onverminderd doorgezet in samenwerking met partners. We leerden in 2021 samen met hen wat belangrijke condities voor samenwerking zijn; gedeelde ambitie, helderheid over belangen, en een goede proces, organisatie en relatie. We initieerden en participeerden in een aantal (vernieuwende) samenwerkingsverbanden, zoals Drenthe Woont Circulair, Bouwstroom Noord, Actieprogramma Weer Thuis en Mijn Buurt Assen. We stelden samen met andere welzijnsorganisaties een seniorenmakelaar aan en bedachten met een bouwbedrijf oplossingen voor spoedzoekers. We merken dat we er niet meer om heen kunnen; in complexe vraagstukken moeten we sámen optrekken, kennis delen en naar oplossingsrichtingen zoeken. Samen hebben we meer impact in belangrijke, maatschappelijke vraagstukken. De pijler ‘samen’ is dan ook niet voor niets in de herijkte strategische koers opgenomen!
7.3 Personeel
Arbeidsmarkt
Personeelsbestand
Actium had op 31 december 2021 178 medewerkers in dienst. Dit zijn alle medewerkers met wie wij ons werk weten te verrichten ongeacht contractsoort. We maken bewust gebruik van een flexibele schil en zetten externen in als dat nodig is. We zien de arbeidsmarkt nog steeds veranderen en kunnen spreken van een krapte op de arbeidsmarkt. Dit betekent dat functies in bepaalde beroepsgroepen steeds lastiger vervulbaar zijn. We zien deze ontwikkeling vooral in de beroepsgroepen vastgoed en ICT. We zien ook dat het inhuren van personeel via detacheringsconstructies lastiger wordt vanwege de krapte op de arbeidsmarkt. Desondanks hebben we alle vacatures weten te vervullen.
Voor 2021 begrootten we 156,56 fte. Eind 2021 hadden we 152,22 fte in dienst. Dit is 4,34 fte minder dan begroot. Dit betekent dat we de begroting niet één op één hebben weten te realiseren. De gerealiseerde bezetting is altijd een samenspel van extra inzet op de ene afdeling en minder inzet elders.
Daarnaast boden we in 2021 aan 7 stagiaires een plek om praktijkervaring op te doen binnen onze organisatie.
In-, door- en uitstroom
In 2021 kwamen er 16 nieuwe medewerker in dienst (13,44 fte). 17 medewerkers (15,94 fte) verlieten de organisatie. Dit is het effect van een gunstige arbeidsmarkt voor werknemers. Het merendeel verliet de organisatie vanwege het aanvaarden van een baan elders.
Ook stroomden er medewerkers door naar andere functies binnen Actium. Vijf medewerkers solliciteerden op een interne vacature en werden benoemd. Eén van deze medewerker werd benoemd op een functie in samenwerking met een andere woningcorporatie.
Ontwikkeling van het personeelsbestand en salariskosten
Gedurende het hele jaar bleven we onder de begrote formatie. Zelfs met extra inzet op bepaalde afdelingen vanwege ziekte. We verwachten verder te zullen groeien door interne ontwikkelingen op verschillende afdelingen. Deze verwachting is dan ook terug te zien in de begrote formatie van het jaarplan 2022.
We zien dat de salariskosten, sociale lasten en pensioenlasten lager dan begroot uitkwamen; in lijn met het onderschrijden van de begrote bezetting. In de kosten van inhuur personeel zien we het tegenovergestelde; we zien een grote overschrijding ten opzichte van de begroting. Deze overschrijding is te verklaren omdat we (tijdelijk) medewerkers inhuren als vervanging van vertrokken medewerkers en van zieke collega’s.
Opleidingen
De opleidingskosten zijn voor 2021 begroot op 2,25% van de loonkosten (€ 200.346), hoewel de ingediende budgetten hoger lagen. Daarnaast begrootten we de inzet van het individueel loopbaanontwikkelingsbudget op € 89.629. Onze totale opleidingsbegroting voor 2021 bedroeg € 289.975.
We realiseerden in 2021 bijna 90% van de opleidingsbegroting (€ 180.122 van de € 200.346). En iets minder dan 35% van de begrootte individuele loopbaanbudgetten (€ 30.885 van € 89.629) werd daadwerkelijk besteed. Van de totale € 289.975 realiseerden we bijna 73% (€ 211.007).
De reden dat de begrootte opleidingen niet werden gerealiseerd, is nog steeds een effect van corona. We vinden steeds meer onze weg in het online onderwijs. Zowel wij als werkgever, maar ook opleiders. Daarnaast hebben de huidige maatregelen effect op de offline trainingen en opleidingen. We zien dat opleidingen en trainingen die minder eenvoudig digitaal en individueel georganiseerd kunnen worden, worden doorgeschoven. Ook hangen opleidingsplannen samen met doorontwikkeling van afdelingen en functies. De vertaling van de doorontwikkeling naar een concrete opleidingsbehoefte zal in 2022 gemaakt worden.
Daarbij komt dat we alleen rapporteren op de realisatie van de opleidingsbegroting. Maar ontwikkeling vindt ook op andere manieren plaats dan via betaalde opleidingen en cursussen. We zien dat er gebruik gemaakt wordt van gratis en online cursussen en webinars. Dit is een mooie toevoeging op het opleidingsaanbod. Daarnaast ontwikkelen we ons continu on the job door te werken met nieuwe applicaties en werkmethoden en aan persoonlijke ontwikkeling.
Ziekteverzuim
Het ziekteverzuimpercentage over 2021 bedraagt 5,79%.
Ziekteverzuimontwikkeling
In 2021 zagen we het ziekteverzuim per maand oplopen. Het ziekteverzuimpercentage wordt met name bepaald door langdurig ziekteverzuim; verzuim dat langer duurt dan 1 maand. Dit verzuim bedraagt meer dan 5% van het totale verzuim. Het kort verzuim (verzuim tot 1 week) en middellang verzuim (tot 1 maand) blijft gemiddeld gezien stabiel; tezamen minder dan 1%.
In 2021 waren er ruim 20 medewerkers die langdurig verzuimden, waarvan het merendeel gedurende het jaar herstelde en het werk weer hervatte. Op 31 december 2021 waren er nog acht medewerkers (gedeeltelijk) arbeidsongeschikt. Hiervan waren zes medewerkers inmiddels gestart met re-integratie.
We proberen de drempel voor terugkeer zo laag mogelijk te houden door contact te houden met de arbeidsongeschikte collega’s. Daarnaast zijn we periodiek met de betreffende medewerkers in nauw contact met de bedrijfsarts over mogelijkheden voor re-integratie. Als de mogelijkheden er intern niet zijn, dan zoeken we mogelijkheden om extern te re-integreren. De spreekuren met de bedrijfsarts gaan gewoon door. Ze vinden alleen niet op kantoor, maar online plaats.
Onze invloed als werkgever
We zijn ons bewust dat wij als werkgever verzuim kunnen beïnvloeden, zeker als het gaat over werk-gerelateerd verzuim. We proberen verzuim te voorkomen door goed in contact te blijven met onze medewerkers over hoe het met ze gaat en wat ze nodig hebben om hun werk te kunnen doen. In verbinding blijven en effecten op de fysieke gezondheid, vragen vooral in de huidige thuiswerksituatie extra aandacht.
Ontwikkeling ziekteverzuim
Bovenstaande grafiek in tabel-vorm:
7.4 Informatie en automatisering
Vanuit de visie op ICT werkt Actium toe naar een flexibel wendbaar ICT-landschap in de cloud. Waarin maximale integratie van processen, data en applicaties mogelijk is gemaakt, veilig en beheerst. We werken aan de doorontwikkeling naar een regie-organisatie. Drie pijlers zijn benoemd:
- De basis op orde;
- Value IT en Adoptie;
- Strategy Enabling.
Ad 1. Onder de basis op orde gaat het om de eigen ICT organisatie, de werkwijze, en de technische basis van het ICT landschap, de data en informatie van Actium.
Ad 2. Hieronder verstaan we dat we ervoor zorgen dat de gebruikers zodanig worden ondersteund dat we optimaal benutten wat we aan ICT en informatie in huis hebben. Werken aan kennis van gebruikers over applicaties, en werken aan vindbaarheid, herkenbaarheid.
Ad 3. Hierbij gaat het om al die ICT activiteiten die rechtstreeks de aan de strategische koers gekoppelde activiteiten in de sectoren ondersteunen, waaronder het realiseren van de ICT-kalenders van de verschillende sectoren.
De activiteiten bij de pijlers zijn opgenomen in het jaarplan 2022, maar zijn ook al gestart in 2021.
Onze kantoorautomatisering en onze primaire applicatie gaan in de toekomst over naar de cloud. MS365 maakt vervolgens samenwerken maximaal mogelijk op de meest moderne en gemakkelijke manier, met collega’s onderling én met partners buiten Actium. Deze overgang naar de cloud betreft een meerjaren roadmap waar we hard aan werken. In 2021 zijn voorbereidend de werkplekken omgeruild door laptops, en is een pilot gestart voor de werkplekmigratie. Op onderdelen werd Teams al in gebruik genomen.
In 2021 is het nieuwe klantportaal live gezet en in beheer genomen. Daarmee is een grote stap gezet in verbetering van de digitale dienstverlening van onze huurders.
Voor onze primaire applicatie hebben we alle nodige onderhoudswijzigingen doorgevoerd. Hiermee is de doorontwikkeling en de ondersteuning van het primaire systeem voor Actium gewaarborgd.
Onderdeel van ons risicomanagement is aandacht voor informatiebeveiliging. We laten onze informatiebeveiliging regelmatig evalueren en vragen extern advies. Waar nodig voeren we aanpassingen door. Daarmee borgen we dat we onze informatiebeveiliging op orde hebben en houden.
In het programma DigiT wordt de digitale transformatie van Actium gerealiseerd. Digitalisering en datagedreven werken zijn speerpunten in het programma. Na een eerste fase van meerdere technologie gedreven pilots werd in 2021 gewerkt aan het ombuigen naar meer vraaggestuurd werken. Het accent lag in 2021 ook op rationalisatie en adoptie van het rapportage aanbod. Rapportages en tools worden geüniformeerd en geschoond, onderweg naar een herkenbaar en robuust integraal rapportage landschap.
7.5 Benchmarking en benchlearning
Net zoals in voorgaande jaren, namen wij ook in 2021 deel aan de Aedes Benchmark. Hiervoor leverden wij gegevens aan over het huurdersoordeel, bedrijfslasten, duurzaamheid, onderhoud&verbetering en beschikbaarheid&betaalbaarheid. Ook namen diverse medewerkers deel aan verdiepende sessies over de Benchmark en de benchlearningsessies. Dit gebeurde in digitale sessies. Ook deze digitale sessies bleken geschikt om ervaringen en ideeën uit te wisselen met andere corporaties en elkaar te inspireren.